EŞİK: 117 kadın milletvekilinin meclise girmesi bekleniyor
CEREN BALA TEKE
Eşitlik İçin Kadın Platformu (EŞİK) gönüllüsü Avukat Gökçeçiçek Ayata, 14 Mayıs’ta yapılacak seçimlerde 117 kadın milletvekilinin Meclis’e girmesinin beklendiğini belirterek, “Eşit temsilden uzak listeler var. Bu seçimde eşit temsil olmazsa olmazdır.Bu sorun, bu eksiklik yasama organındadır.Seçimden sonraki ilk 100 gün içinde yapılacak yasal değişikliklerden biri de tüm seçim ve atamalarda eşit temsilin yasal zorunluluk haline getirilmesidir. Eşit olmayan listeler seçim kurulları tarafından reddedilmeli, “Anayasa değişikliğinin mümkün olduğu ilk dönemde temsil, bir an önce anayasa kuralı olarak düzenlenmelidir” dedi.
Yüksek Seçim Kurulu (YSK), 14 Mayıs’ta 19 Nisan’da yapılacak seçimler için kesin aday listelerini açıkladı. Eşitlik İçin Kadın Platformu (EŞİK), AKP, CHP, UYGUN Partisi, MHP, TİP, Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi’nin Yeşil Sol Partisi’nin milletvekili aday listelerindeki kadın aday sayılarını ve sıralamalarını inceledi.
EŞİK GÖNÜLLÜ Avukat Gökçeçiçek Ayata, TBMM’de 33 ilden kadın milletvekili olmayacağına dikkat çekti. Meclis’e 117 kadın milletvekili girmesini beklediklerini kaydeden Ayata, listeye en az kadın aday koyan partinin AKP olduğunu söyledi.
Ayata, soruşturmanın sonuçlarına ilişkin şunları söyledi:
“YSK, 14 Mayıs 2023 seçimleri için kesinleşen milletvekili aday listesini yayınladı. Biz de Eşitlik İçin Kadın Platformu olarak hem bu listeler hem de 2018 seçim sonuçları üzerinden bazı karşılaştırmalar ve hesaplamalar yaptık. Bulgularına göre; Yeni Meclis’te 33 ilden kadın aday seçildi Listelere baktığımızda MHP’de 40, AKP’de 34, İYİ Parti’de 22, CHP’de 21 ilde kadın aday yok. Listelerde 117 kadın milletvekilinin Meclis’e girmesini bekliyoruz.Bu durumda Meclis’teki kadın oranı TİP ve Yeşil Sol Parti en çok kadın aday gösteren partiler olduğu için seçimde aldıkları oyların 2018’e göre artması durumunda Meclis’e girecek kadın sayısı da diğer partilere göre artacak.
“EŞİT TEMSİL ACİL BİR ANAYASAL KURAL OLARAK DÜZENLENMELİDİR”
Bu seçimde eşit temsilden uzak listeler söz konusu. Eşit temsil esastır. Yasamada oluşturulacak delegasyonlar, yürütme ve yargıya eşitlik unsuruna uygun atamalar ile bu sorun bir an önce giderilmelidir. Seçimden sonraki ilk 100 gün içinde yapılacak yasal değişikliklerden biri de tüm seçim ve atamalarda eşit temsil ilkesinin yasal zorunluluk haline getirilmesidir. Eşit olmayan temsil, seçim kurulları tarafından reddedilmelidir. Eşitlik unsurunu ihlal eden tüm atamalar iptal edilmelidir. Anayasa değişikliğinin mümkün olduğu ilk devrede, eşit temsil bir an önce anayasal kural olarak düzenlenmelidir.”
“117 KADIN MİLLETVEKİLİNİN MECLİS’E GİRMESİ BEKLENİYOR”
EŞİK tarafından yayınlanan veriler şöyle:
“33 ilde kadın milletvekili bulunmamaktadır. TBMM’nin 28. Döneminde bu iller sadece erkek milletvekili ile temsil edilecektir. TBMM tarihi boyunca kadın milletvekili olmayan 20 ilden 18’inin ise 18’inde olduğu görülmektedir. Cumhuriyet bu seçimde de kadın milletvekili çıkarmayacak MHP 40, AKP 34 ilde kadın aday yok, İyi Parti 22 ilde, CHP 21 ilde kadın aday yok. 117 kadın milletvekilinin Meclis’e gireceğini ve Meclis’teki kadın oranının yüzde 19,5 olacağını, TİP ve Yeşil Sol Parti’nin oy oranlarının 2018 seçimlerine göre artacağını, Meclis’e girecek kadın sayısının artacağını söyledi. Kadınlara en çok yeri ilk sıralarda veren partiler oldukları için artıyor. CHP ve İYİ Parti açısından İstanbul, İzmir, Giresun, Karabük, Manisa, Tekirdağ, Zonguldak, Osmaniye gibi bazı illerde potansiyel oy artışı , TBMM’ye 7-10’un ortasında daha fazla kadının girmesini sağlayabilirdi.
“MHP LİSTESİNDE 91 KADIN YER ALIRKEN SEÇİLEN YERDE YAZILAN KADIN SAYISI SADECE 2”
Refah Partisi’nin listelerine 48 kadın aday koyduğu görülse de 14 Mayıs 2023 seçimlerinde milletvekili atayacak olsalar bile kadınları ilk sıralarda yer almamaları nedeniyle erkek milletvekili adayları olacak. . Milletvekili listelerinde en yüksek kadın oranı yüzde 43,5 ile Yeşil Sol Parti, ikinci parti ise yüzde 42,13 ile TİP. En az kadın adayı olan parti MHP (yüzde 15,17), ardından AKP (yüzde 18,67) geliyor. Aday listelerinde en fazla kadın milletvekili çıkaran parti TİP (yüzde 47,06), bunu yüzde 39,08 ile Yeşil Sol Parti izliyor. Kadın sayısı en az ilk sırada yer alan parti AKP (yüzde 4,60), ardından MHP (yüzde 8,05) geliyor. TBMM’ye en fazla kadın milletvekili girişi 56 kadın milletvekili ile AKP’de görülse de oransal olarak değerlendirildiğinde kadın milletvekili oranı yüzde 41.54 ile Yeşil Sol Parti ilk sırada yer alıyor. Listelerde seçilebilir yerlerde en yüksek kadın oranı Yeşil Sol Parti’ye (yüzde 41,54) sahipken, en düşük orana (yüzde 4,0) MHP sahiptir. Listelerdeki kadın oranı, seçim alanına yazılan kadın oranıyla karşılaştırıldığında, ortada en belirgin fark olan parti TİP olurken, onu İyi Parti takip ediyor. İYİ Parti listesindeki kadın aday sayısı 150 olurken, seçmeli koltukta sadece 5 kadın adayın olduğu görülüyor. İyi Parti’yi MHP takip ediyor; MHP’nin listesinde 91 kadın aday varken, aday olan kadın sayısı sadece 2. CHP’nin listesinde 153 kadın olmasına rağmen CHP’den sadece 26 kadın aday çıkabiliyor. Partilerin listelerindeki uygun yerin hemen altında bir kadın adaya yer verdiği görülmektedir. Bu durum AKP listelerinde 15, Yeşil Sol Parti’de 13, CHP listelerinde 11, Yetkin Parti’de 7, MHP’de 6 ve TİP’te 3 ilde görülüyor. Bu da bize gösteriyor ki siyasi partiler seçim hattında kadın aday eksikliğinin farkında, kadınları en üst sıralara koyuyorlar ama seçilmeleri de mümkün olduğu kadar riskli. seçilme çabası kadın adaylar olacaktır.
